In een vorig artikel deelde ik een onderzoek onder zorg professionals. Daaruit bleek dat slechts 15% van de deelnemers aangaf bevlogen te zijn. De overige 85% gaf aan geen bezieling of innerlijke inspiratie te voelen in het werk.
Het rapport gaat niet in op wat geen innerlijke inspiratie precies inhoudt maar ik zie wel archetypische beelden voor me.
Van iemand die op heel veel wilskracht met een verbeten blik doet wat er gedaan moet worden. Of van iemand die met gelatenheid of zelfs ongeïnteresseerdheid doet wat er gedaan moet worden. En dan 's avonds uitgeblust op de bank valt. Misschien kun je je er wel wat bij voorstellen...
Wat mij betreft niet zo verrassend dat het merendeel van de ondervraagden in het onderzoek aangaf vaker burn-out klachten te ervaren. Als er geen inspiratie van binnenuit komt dan geef je uit een minimaal gevuld of leeg vaatje. En is plezier ver te zoeken.
Beide archetypes zie ik overigens regelmatig terug in mijn praktijk. In alle beroepsgroepen. Deze week ook weer bij 2 prachtige dames die besloten dat het zo niet langer kan.
Overleven
En zelf ken ik ze ook maar al te goed. Terugkijkend op de aanloop naar mijn burn-out 17 jaar geleden was mijn overlevingsstrategie vooral wilskracht & moeten.
Mijn moeder was net overleden na een heftig ziektebed. Ik had een baby die ik nog borstvoeding gaf & een dreumes die aandacht nodig had. Na één week rouwverlof was ik weer volledig aan de slag in mijn veeleisende baan.
Gekkenwerk als ik er nu op terugkijk. Maar destijds voelde ik simpelweg geen andere keuze. Ik vond dat ik het gewoon moest kunnen. Ik leefde in de overlevingsstand.
Totdat mijn lontje volledig opgebrand was. Bam. In 1 keer. Zo voelde het voor mij tenminste. Zo was het natuurlijk niet. Mijn omgeving had het al een tijdje in de gaten. Maar ik kon het goedbedoelde advies & hun zorgen niet horen. Ik kon dit. Ik ging niet uitvallen. Ik was sterk.
Dit overkomt mij niet
Een soortgelijk patroon hoor ik regelmatig terug van klanten. Inclusief de gedachte, dit overkomt mij niet. Er is dan ook regelmatig een gevoel van schaamte waardoor ze langer dan nodig doorlopen met klachten.
Nou geloof ik trouwens niet dat life events op zich zorgen voor een burn-out. Ze leggen eerder onze onderliggende overlevingsstrategieën bloot. De manier waarop we omgaan met (emotionele) pijn.
Deze mechanismes of strategieën ontstaan vroeg in onze kindertijd. Waarin we voor onze overleving nog afhankelijk zijn van onze verzorgers. Door de dingen die we meemaken. Dit kunnen heftige gebeurtenissen zijn maar ook de 'gewone' pijnlijke dingen van het leven. Zoals een ouder die mantelzorg geeft of eigen problemen heeft en daardoor minder sensitief of responsief is ten opzichte van jouw (emotionele) behoeften als kind.
Die strategieën hebben een functie. Ze helpen je te overleven. Omdat je als kind deze gevoelens die niet erkend of gezien worden, moeilijk kunt hanteren treedt er automatisch bij ieder mens een overlevings- of beschermingsmechanisme in werking. Simpelweg omdat je als kind niet in staat bent uit de situatie te stappen.
Stopknop
Vaak komt er in ons volwassen leven dan een moment - een crisis, een life event, een nieuwe levensfase - waarop onze strategieën niet langer voor ons werken.
Zoals mijn overlevingsstrategie van moeilijke gevoelens verdringen en op wilskracht doorgaan destijds niet meer werkten.
En wanneer we zelf niet ingrijjpen, dan grijpt ons geweldig intelligente lichaam in. Drukt ze op de stop knop. Waardoor je verplicht wordt om stil te staan. Een prachtig boek, over die onlosmakelijke koppeling tussen lichaam en geest, is ‘Wanneer je lichaam nee zegt’ van Gabor Maté.
Van zicht naar inzicht
Hoeveel zicht heb jij eigenlijk op jouw strategieën? En hoe goed werken ze nog voor je?
En denk je nu, waar heb je het over? Hieronder noem ik er een paar. Je herkent er vast wel één:
Bagatelliseren
‘Er zijn wel ergere dingen’: je hebt de neiging om zaken af te zwakken, om van iets ergs een kleinigheid te maken.
Rationaliseren
‘Ja, maar…’: je gaat vooral in je hoofd zitten. Vanuit je hoofd ga je allerlei verklaringen aandragen voor een bepaald gedrag of een bepaalde situatie. Met als doel verwarrende of moeilijke gevoelens te vermijden.
Somatiseren
Bijvoorbeeld spanningshoofdpijn: je verplaatst psychische of emotionele problemen naar het ervaren van fysieke kwalen. Uit medisch onderzoek blijkt dan veelal dat je lijf en zijn functies gezond zijn.
Opstapelen
‘Je staat op klappen’: je negeert je emoties en daarmee stapel je emotie op emotie. Mogelijk raakt je hele lichaam verkrampt of krijg je zelfs een burn-out. Je emoties worden niet minder, maar nemen toe, waardoor jij jezelf als een tikkende tijdbom gaat voelen.
Moeten (Wilskracht)
Je gedrag wordt bepaald door alles wat je van jezelf ‘moet’. Je gebruikt het woord ‘moeten’ in bijna elke zin. Je dwingt jezelf om steeds maar door te gaan. Het voelt alsof je geen keuze hebt. Je zou wel anders willen, maar je baas, je vriendin, je partner…
Verdringen
‘Er is geen probleem’ of ‘Waar heb je het over?’: je bent niet in staat om je moeilijke situaties en daarmee gepaard gaande gevoelens, wensen, gedachten etc. te herinneren. Verdringing kost over het algemeen veel energie en kan enorm vermoeiend zijn.
Eén of meerdere van deze mechanismes hebben je ooit geholpen maar werken nu wellicht tegen je. Dan is het tijd om ze te veranderen.
Het goede nieuws
Je hoeft er niet langer mee rond te lopen. Te wachten tot je burn-out raakt of fysieke klachten ontwikkelt. Je kunt vandaag nog starten met het inzetten van nieuwe gezonde strategieën. Allereerst door bewust te zijn van wat je doet. En dan te kiezen voor & te oefenen met nieuwe strategieën.
Niet makkelijk maar wel mogelijk. Je kunt het doen door er over te lezen, zelfonderzoek te doen en er mee te experimenteren. Of - nog beter - met de hulp van een goede professional. Waarmee je vaak sneller resultaat behaalt & het ook echt gaat doen.
Wil jij ook gezonde strategieën ontwikkelen? Op een prettige manier omgaan met de stress van het leven? Zodat je kunt leven vanuit bezieling, vol energie & levenslust? In een gratis SoulCheck kijk ik met je mee naar wat er voor jou nodig is. En geef ik je minimaal 2 persoonlijke tips.